Urubanza rwa Rusesabagina: umutekano wari wakajijwe

Ku rukiko rw'ibanze rwa Kagarama aho urubanza ruri kubera umutekano urakajijwe mu buryo budasanzwe
Ku rukiko rw’ibanze rwa Kagarama aho urubanza rwabereye umutekano wari ukajijwe mu buryo budasanzwe

Bwa mbere imbere y’urukiko, Paul Rusesabagina yemeye ko yateye inkunga y’ama-euro 20,000 (arenga miliyoni 22 mu mafaranga y’u Rwanda) umutwe wa gisirikare wa FLN urwanya leta y’u Rwanda, nkuko bitangazwa n’ibiro ntaramakuru Reuters. 

Bwana Rusesabagina w’imyaka 66, yanze kwiregura ku birego byose 13 ashinjwa, asaba kwemererwa kugenda yiregura kuri buri kimwe kimwe ukwacyo.

Avuga ko yavuze birambuye ku byo aregwa ari kubazwa n’ubushinjacyaha, ko ubu adashaka kubigarukaho aka kanya.

Uruhande rwe rwasabye ko arekurwa agakurikiranwa adafunze kubera impamvu zitandukanye zirimo ko arwaye, ibyo ubushinjacyaha bwasabye ko bitakorwa kubera ubukana bw’ibyo aregwa

Abanyamakuru n’abandi bemerewe kurwinjiramo babanje gusuzumwa Covid-19 mu gitondo cyo ku wa mbere bahita bahabwa ibisubizo – igikorwa kidasanzwe mu zindi manza ziri kuburanishwa muri iki gihe.

Imbere y'urukiko yunganiwe n'abanyamategeko babiri - umuryango we utemera
Imbere y’urukiko yunganiwe n’abanyamategeko babiri – umuryango we utemera

Umutekano wari wakajijwe bigaragara ku rukiko rw’ibanze rwa Kagarama ku Kicukiro nkuko umunyamakuru wa BBC abivuga. 

Abanyamakuru batoranyijwe bakanapimwa Covid-19 muri iki gitondo, ni bo bemerewe gukurikirana uru rubanza, abandi bahejejwe hanze ndetse basabwa kuva hafi y’urukiko.

Nibwo bwa mbere Paul Rusesabagina yari agejejwe imbere y’urukiko. 

Ni nyuma y’ibyumweru bibiri yeretswe abanyamakuru i Kigali ko yafashwe, mu buryo butavugwaho rumwe hagati ya leta n’uruhande rw’abo mu muryango we.

Bwana Rusesabagina, yamenyekanye cyane kubera inkuru ye yakinwemo film ‘Hotel Rwanda’ izwi cyane ku isi ivuga ku bemeje ko yabarokoye muri Hôtel des Mille Collines muri Jenoside yo mu Rwanda.

Rusesabagina agezwa ku rukiko

Yarezwe ibyaha bishingiye ku bitero by’umutwe wa FLN ku Rwanda mu 2018 na 2019 byaguyemo abantu mu turere twa Nyaruguru na Nyamagabe, ahegereye ishyamba rya Nyungwe.

Umutwe wa FLN ni ishami rya gisirikare ry’impuzamashyaka MRCD-Ubumwe, Bwana Rusesabagina abereye umukuru wungirije.

Umubiligi w’Umunyarwanda 

Umunyamakuru wa BBC ntiyemerewe kwinjira mu rukiko, gusa bamwe mu banyamakuru bari barurimo bavuga ko Bwana Rusesabagina atigeze agira icyo avuga kinini mu rubanza, ko havuze abari kumwunganira.

Uregwa yabwiwe ko ashinjwa ibyaha bigera kuri 13:

  • Kurema umutwe w’ingabo utemewe
  • Gutera inkunga iterabwoba
  • Iterabwoba ku nyungu za politiki
  • Gukora no kugira uruhare mu bikorwa by’iterabwoba
  • Gutanga amabwiriza mu gikorwa cy’iterabwoba
  • Kuba mu mutwe w’iterabwoba
  • Kugambana no gushishikariza abandi gukora iterabwoba
  • Ubufatanyacyaha cy’ubwicanyi buturutse ku bushake
  • Ubufatanyacyaha ku gufata umuntu ho ingwate
  • Ubufatanyacyaha ku kwiba hakoreshejwe intwaro
  • Ubufatanyacyaha ku gutwikira undi inyubako
  • Ubufatanyacyaha ku gukubita cyangwa gukomeretsa
  • Ubufatanyacyaha ku gushyira abana mu mirwano cyangwa gukora ibya gisirikare.

Abari kumwunganira bavuze ko uru rukiko rw’ibanze rwa Kagarama rudafite ububasha bwo kumuburanisha kubera impamvu zitandukanye.

Muri zo bavuze ko bashingira ku hantu ibyaha aregwa byakorewe, aho ubu byitwa ko atuye (Remera), no ku bwenegihugu bwe – Ububiligi na Amerika yeremewe guturamo – aho adakurikiranweho icyaha icyo ari cyo cyose. 

Rusesabagina hamwe n'umwe mu bunganizi be
Insiguro y’isanamu, Rusesabagina hamwe n’umwe mu bunganizi be

Ubushinjacyaha bwo bwavuze ko nta ngingo y’amategeko yatuma uregwa ataburanishwa n’uru rukiko.

Buvuga ko Bwana Rusesabagina ari Umunyarwanda w’Umubiligi, kandi ko ibyaha byose byakorewe ku butaka bw’u Rwanda bishobora kubazwa uwo ari we wese ubishinjwa hatitawe ku bwenegihugu. 

Urukiko rwagiye kwiherera ngo rusuzume iburabubasha ry’uru rukiko rwa Kagarama rivugwa n’abunganira uregwa, ku kuburanisha ifungwa n’ifungurwa ry’agateganyo rye.

Rugarutse, abacamanza bemeje ko uru rukiko rufite ububasha bwo kumuburanisha.

Ntiyavuze byinshi ku byaha aregwa

Ubushinjacyaha bwafashe umwanya munini busobanura uko Bwana Rusesabagina yakoze bimwe muri ibi byaha aregwa.

Buvuga ko bufite ibimenyetso ko yavuganaga, yafashije gushakisha no koherereza amafaranga umutwe wa FLN kugira ngo ugabe ibitero ku Rwanda.

Bwana Rusesabagina ahawe ijambo ntiyashatse kuvuga ku byaha aregwa, aka kanya. Yavuze ko yabivuzeho bihagije abazwa mu bushinjacyaha kandi byanditswe.

Yavuze ko ibyaha byakozwe na FLN bitari mu nshingano bari bahaye uwo mutwe. Ndetse ko yabisabiye imbabazi. 

Uruhande rwe rwasabye ko arekurwa by’agateganyo agakurikiranwa adafunzwe kuko arwaye kandi atacika ubutabera.

Ubushinjacyaha busaba ko akomeza gufungwa kuko aregwa ibyaha bikomeye kandi abarwaye bafunzwe hari uburyo bavurwamo.

Urukiko rwavuze ko tariki 17 z’uku kwezi ari bwo ruzatangaza umwanzuro ku ifungwa n’ifungurwa ry’agateganyo.

Abanyamakuru bamwe ntibemerewe kwinjira kuri uru rukiko
Insiguro y’isanamu, Abanyamakuru bamwe ntibemerewe kwinjira kuri uru rukiko ndetse baje gusabwa kuva hafi yarwo
Atambuka ngo yinjire mu rukiko

Uruhande rwa leta ruvuga ko Bwana Rusesabagina ubwe yihitiyemo abunganizi babiri: David Rugaza na Emeline Nyembo, bo mu rugaga rw’abunganizi mu nkiko mu Rwanda.

Umuryango we wo uvuga ko washyizeho itsinda ry’abanyamategeko barindwi, barimo umwe wo mu Rwanda, bifuza ko bamwunganira ariko batarabyemererwa.

Bwana Rusesabagina ubwe ni we ushobora kugira icyo avuga kuri abo bunganizi b’impande zombi.

Mu kiganiro na BBC mu cyumweru gishize, Bwana Rugaza yavuze ko Rusesabagina afite uburenganzira bwo guhitamo bamwe, cyangwa no kunganirwa n’abo bunganizi bose hamwe bafatanyije.

BBC