Reka dushimire Ministre w’uburezi muri Guverinoma y’u Rwanda ikorera mu buhungiro, Nyakubahwa Madame Chantal Mukamana Mutega!

Mu kiganiro giherutse kunyura kuri Radio Ijwi rya Rubanda tariki ya 21 Mata 2017, aho umunyamakuru w’iyo Radio Bwana Siméon Musengamana yagiranye na Nyakubahwa Ministre w’uburezi muri Guverinoma y’u Rwanda ikorera mu buhungiro ariwe Madame Chantal Mukamana Mutega, nasanze ari byiza gusaba abanyarwanda twese gushimira byimazeyo uyu mutegarugori ! Impamvu ni uko yagize ubutwari bugirwa na bacye cyane, ubwo yemezaga ko hari imico mibi, Abatutsi yise babi bafite yo kwanga Abahutu, asanga igomba gucika, niba koko dushaka igihugu cy’amahoro nyayo.

Uyu mutegarugori yatanze umuganda ukomeye cyane, mu kwamaganira kure zimwe mu ngeso zatumye u Rwanda rugira ibyago nk’ibyo rwagize, kandi bigaragara ko rutari rwakira, kuko hakiri benshi bakizifite!

Tugiye kureba izo ngeso mbi arizo gusuzugura Abahutu no kubanga, ndetse n’izindi bijyana:

Gusuzugura Abahutu.

Gusuzugura Abahutu, ni imwe mu ngeso mbi, Madame Chantal Mukamana Mutega yemeza ko Abatutsi yise babi, ndetse barimo n’umubyeyi we umubyara Nyakwigendera Ikirezicyanyirinzu, bari kandi bagifite, bityo akaba yemeza ko iyo ngeso yagombye gucika kugirango u Rwanda n’abanyarwanda bagire amahoro. Ni byiza cyane kubona umunyarwanda wo mu bwoko bw’Abatutsi nka Ministre Chantal, yemeza neza neza ko iriya ngeso yo kwanga Abahutu hari Abatutsi bayigira, kuko bizwi, ariko ntibemere ko wubivugaho! Ubundi, byajyaga bivugwa na mbere hose kubwa MRND iriya genocide yakorewe Abatutsi itari yaba, ko Abatutsi basuzuguraga Abahutu babaga barabyigishijwe n’ababyeyi babo! Igiteye agahinda ni uko ubu kubwa FPR aribwo bigaragazwa cyane!

Mu myaka 23 Président Kagame na FPR ye bamaze ku butegetsi, ni ikibazo gikomeye cyane iyo hagize uwo ariwe wese ugira icyo avuga k’ukuntu bamwe mubo mu bwoko bw’Abatutsi basuzugura Abahutu. Bimaze kwemezwa na leta ya Kagame ko abanyarwanda bo mu bwoko bw’Abahutu aho bava bakagera, abana babo, abuzukuru, abuzukuruza, ubuvivi n’ubuvivure bwabo ngo bagomba kuzajya basaba Abatutsi, imbabazi z’ibyaha batakoze (Programme ya Ndumunyarwanda)! Ibi ngo ni ukubera amakosa ya bamwe mu bahutu Kagame na leta ye bahisemo kwitirira Abahutu bose, ngo kuko Abatutsi bo ngo nta ruhare bayigizemo!!! Ibi ni agasuzuguro gakabije Kagame na FPR basuzugura Abahutu, kandi ntibizakomeza kwihanganirwa, Kagame yabishaka atabishaka. Iyo ni imwe mpamvu zagombye gutuma Kagame yagombye kwegura akava ku butegetsi, kuko nta mutegetsi uyobora abo asuzugura aho ibihe bigeze aha. Umuyobozi aba agomba kwubaha abo ayobora, kuko anabirahirira.

Mu Rwanda rwa Kagame, tuzi ko umuhutu uvuze ikintu n’iyo cyaba ukuri ku bikorwa bibi bamwe mu batutsi bagize muri génocide yakorewe Abatutsi (kuko barahari), uwo ngo aba apfobeje iyo genocide, ndetse bakamurega icyaha cy’ingengabitekerezo yayo. Ibyaha byakozwe n’Abatutsi muri genocide ngo ntibigomba kuvugwa; byagizwe amabanga! Kimwe mu bituma rero uyu mutegarugori agomba gushimirwa by’intangarugero, ni uko ari umututsikazi wemeye kuvuguruza bene wabo babeshya, hamwe n’ubutegetsi bwa Président Kagame bwuzuye ikinyoma, maze akavugisha ukuri, kuko ari kwo kuzubaka u Rwanda.

Kwanga Abahutu.

Kwanga Abahutu, nayo ni indi ngeso mbi Ministre Chantal Mutega, yemeje ko ba batutsi yise babi bafite, kuko abasaba kureka urwo rwango rutuma abanyarwanda twese mu moko yacu tutiyunga bya nyabyo. Mu gusobanura ibi, Ministre Chantal aravuga ko cyera bakiri abana, umubyeyi wabo ubabyara ngo yababuzaga kwegera no gukina n’abana b’Abahutu! Ibi bivuga ko umubyeyi wa Madame Chantal yababuzaga kwegera abana b’abahutu, kubera urwango yagiriraga abahutu. Aha byumvikana ko bategeraga abana b’Abahutu, kuko umubyeyi wabo yababangishije! Nicyo bivuga.

Ahandi urwo rwango rwagaragariraga, ngo ni iyo Madame Chantal n’abavandimwe be babaga bakoze agakosa gatoya cyangwa biyanduje, ngo kuko umubyeyi wabo yabiyamaga mu mvugo ikarishye cyane, ngo bagiye kuba nk’inkumi z’ibihutu, wumvaga ko yangaga cyane! Aha Madame Chantal akemeza rwose ko iki ari ikintu “negative” (kibi), ko bitari bikwiye ko umubyeyi ashyira mu bana ibintu nka bene ibyo. Iyo umuntu yamaganye ikintu nk’iki cyo kwangana, anemeza ko ari umubyeyi we wabimwigishije, aba rwose avugisha ukuri. Bigaragare ko uyu mutegarugori yatanze ikiganiro nk’iki, ashaka gutanga urugero rwiza ku bandi batutsi, yerekana uko abanyarwanda twagombye gusasa inzobe nyakuri, maze tukareka ibidutandukanya kuko ngo twese tuva amaraso amwe, kandi tukaba bamwe. Bityo tukagera ku bwiyunge nyabwo. Ministre kandi aremeza ko bakuze bafite “idée negative” ku bahutu, kubera urwo rwango babibwemo kuva cyera. Urwango nk’uru, niturwamagane niba tuzi ubwenge! Ni kimwe mubyatumye habaho génocide mu Rwanda; ni narwo rwatumye Kagame yohereza ingabo ze gutsemba Abahutu muri Zaire (R.D. Congo)!

Kuba umubyeyi we yaramuhatiye gushaka uwo nawe atashakaga kubera inyungu!

Kumuhatira gushaka uwo nawe atashakaga kubera inyungu z’umubyeyi we, nayo ni imwe mu ngeso mbi Ministre Chantal yagaragaje muri kiriya kiganiro. Ibi akaba yarabisobanuye, avuga ukuntu umubyeyi we yamutegetse gushaka umugabo atakundaga, ngo kubera ko umubyeyi we yari amutezeho kubakorera ibyo we ashaka n’uko abishaka, n’ubwo yari umuhutu umubyeyi we atakundaga bwose! Kuri Madame Chantal, gukunda umuhutu nticyari ikibazo, kuko n’uwo yemeza ko bari barikundaniye bya nyabyo na we yari umuhutu. Noneho umubyeyi we akaba yaranze ko barushinga, ngo kuko kuri we uwo yari umuhutu utaragiraga icyo yabagezaho! Ibi byari bifitwe na benshi mbere y’uko FPR ifata ubutegetsi.

Madame Chantal yemeza ko mukuru we, nawe yari yarashakanye n’umugabo w’umuhutu, we cyakora ngo bakaba bari barakundanye, noneho we bikanagenda neza kuko yanabagejeje kubyo umubyeyi wabo yashakaga. Uwo mugabo ngo yakoze kandi igikorwa cya gitwari, kuko yabarinze kwicwa muri génocide ya 1994, n’ubwo inkotanyi zo zaje kumwica zimukubise udufuni, zimusanze ku Kicukiro aho yari atuye. Ibi byababaje Madame Chantal ! Ikindi cyamubabaje cyane, ni ukuntu uwo mukuru we (w’umututsikazi), wari umugore w’uwo muhutu inkotanyi ziciye ku Kicukiro, nawe yishwe n’inkotanyi (Abatutsi) zikamwicira ku Mulindi we n’umukobwa we, kandi bari barokotse interahamwe (Abahutu) !

Kuri Madame Chantal, ibi bikaba bimwe mu byatumye yumva agomba kujya muri “politique”, maze akavugisha ukuri, kugirango u Rwanda n’abanyarwanda bagire amahoro. Akaba ari nabyo ahamagarira Kagame n’abo bafatanya kwica abanyarwanda babeshya ngo barabayobora, kwemera bagashyikirana na Guverinoma y’u Rwanda ikorera mu buhungiro, kugirango haboneke igisubizo kirambye kandi mu mahoro. Ikindi yavuze, ni uko ngo kuri we asanga Président Kagame na FPR bagomba kwemera ko aribo bateguye iriya genocide ya 1994, bakareka gukomeza kubeshya. Yanongeyeho ko abagize uruhare muri iriya genocide abo aribo bose ndetse n’abo muri FPR bagomba kubihanirwa, maze abandi banyarwanda bose baba Abatwa, Abahutu n‘Abatutsi tukabana mu mahoro. Uyu mutegarugori yavuze ibintu byinshi byiza ntarangiza muri iyi nyandiko ngufi. Abandi batutsi bavugisha ukuri bagombye nabo gutera murye, bakamagana ingeso zatumye u Rwanda rworama rutya.

Uko kubeshya kwa leta ya Kagame Ministre yamaganye, kwemezwa kandi n’umunyamakuru w’umufaransa Jean Pierre Péan, wemeje ko ngo Abatutsi mu Rwanda bigishwa kubeshya kuva bakiri bato. Ibyo Jean Pierre Péan yabyanditse mu gitabo yise “Noirs fureurs, blancs menteurs”. Twibuke ko yanabitsindiye mu rw’iremezo ndetse no mu rw’ubujurire, aho yari ahanganye na leta ya Kagame, yaje kugera aho igatsindwa ruhenu, kuko yaje no kwisubiraho ikareka kujuririra mu rw’ikirenga. Biriya ubivuze wese, yitwa umuhutu w’umuhezanguni kandi ari byo! Ubwo Abatutsi batangiye kubyamagana, ni byiza kuko aribo baburaga ngo twiyunge nyabyo. Twibuke kandi ko Kagame nawe aherutse kwiyemerera ko ubutegetsi bwe bwaranzwe n’ikinyoma, kuva 1994 kugeza ubu muri 2017, ubwo yari mu mwiherero wa 14 !

Mu gusoza, birakwiye cyane ko Abanyarwanda twese dushimira Ministre w’uburezi muri Guverinoma y’u Rwanda ikorera mu buhungiro Madame Chantal Mukamana Mutega, kubera igikorwa cy’ubutwari bwuzuye ubunyangamugayo yagaragaje, cyo kwamagana yivuye inyuma zimwe mu ngeso mbi yavuze ko zifitwe n’Abatutsi yise babi. Abatutsi beza rero bagombye kumufasha, kugirango u Rwanda rugire amahoro. Uyu mutegarugori yashashe inzobe rwose, avuga ku bibazo biriho cyane, ariko bitavugwa!  Bikaba bigaragara ko we yifuza amahoro nta mbereka. Yagombye kubera Abanyarwanda twese urugero muri rusange, n’Abatutsi by’umwihariko. Dushatse twakwumva, nabonye iby’u Rwanda bidakina!

Utazumva inama nziza nk’izi, azaba abujije u Rwanda amahoro burundu, na we atiretse! “Ukwanga atiretse, aravuga ngo karaba turwane”, kandi “agapfa kaburiwe ni impongo”.

Niyomugaba Jean de la Paix.

Kigali – Rwanda.

1 COMMENT

  1. Comment:Harya aya yose n’amayeri yo guhakana jenocide yakozwe kumugaragaro kumisozi yose y’Urwanda?!,ngo biravugwa n’Umututsi: nonese hari umuryango utagira ikigoryi?

Comments are closed.