Victoire Ingabire: Minisitiri w’intebe w’Ubwongereza akwiye gusura gereza zo mu Rwanda

Umunyapolitiki utavuga rumwe n’ubutegetsi mu Rwanda yibajije ku kuba iki gihugu cyari gikwiye kuba kirimo kwakira inama y’ibihugu bikoresha Icyongereza bihuriye mu muryango wa Commonwealth.

Intumwa zirenga 5,000 zo mu bihugu 54 biri muri Commonwealth ubu ziri mu murwa mukuru Kigali.

Ku wa gatanu ni bwo hazafungurwa ku mugaragaro inama y’abakuru b’ibihugu, ariko kuva ku cyumweru gishize hakomeje kuba inama zitandukanye zo ku ruhande zo mu matsinda.

Victoire Ingabire, umukuru w’ishyaka DALFA-Umurinzi ritavuga rumwe n’ubutegetsi, yabwiye BBC ko yagarutse mu Rwanda mu 2009 avuye mu Buholandi.

Muri uwo mwaka ni na bwo u Rwanda rwemewe nk’umunyamuryango wa Commonwealth.

Yagize ati: “Commonwealth ifite indangagaciro nka demokarasi, ubutegetsi bwubahiriza amategeko, uburenganzira bwa muntu n’uburinganire bw’abagore n’abagabo”.

Ariko avuga ko nta kintu na kimwe cyahindutse kuva u Rwanda rwakwinjira muri Commonwealth.

Yatawe muri yombi abuzwa kwiyamamaza mu matora ya perezida yo mu 2010, akatirwa gufungwa imyaka 15 ahamijwe ibyaha birimo nko “guhakana jenoside”.

Yaje gufungwa imwe muri iyo myaka afungiye mu kato, mbere yuko afungurwa mu 2018 ku mbabazi za Perezida Paul Kagame.

Ingabire yabwiye BBC ko abategetsi bo muri Commonwealth – barimo na Minisitiri w’intebe w’Ubwongereza – bakwiye “gusura gereza bakareba abatavuga rumwe n’ubutegetsi, abanyamakuru bigenga n’abo ku rubuga rwa YouTube [bafunze]”.

Mu gusubiza, umuvugizi wa leta y’u Rwanda Yolande Makolo yabwiye BBC ati:

“Umuntu uwo ari we wese ashobora kugira uko abona ibintu, uwo ari we wese ashobora kuvuga ibyo atemeranyaho na gahunda za leta…, uwo ari we wese ashobora gutangiza ishyaka rya politiki igihe abishatse [ariko] icyo adashobora gukora ni ukurenga ku mategeko”.

Makolo yavuze ko uburenganzira bwa muntu na demokarasi ari ibintu bifata igihe bikorwaho – atari gusa mu Rwanda honyine ahubwo n’ahandi muri Commonwealth.

U Rwanda ni kimwe mu bihugu bicyeya by’ibinyamuryango bya Commonwealth bitakolonijwe n’Ubwongereza.

Gabon, yakolonijwe n’Ubufaransa, yitezwe kwemerwa nk’umunyamuryango wa Commonwealth muri iyi nama y’i Kigali.

BBC