Condo Gervais asanga Jean Francois Dupaquier ari umurwayi!

Dupaquier ni umurwayi! Ikimbabaje muri byose, ni ukubona umucamanza amuha ijambo (comme s’il était là par hasard) kandi atari kuri liste y’abatangabuhamya. Il y a de quoi se poser des questions.

Kubyerecyeye gufata abatutsikazi ku ngufu, kubigereka ku basore b’abahutu abagererenya n’abamasai bagomba kwica intare mbere yo kurongora, ubwabyo ni ukugereranya ibitagerereranywa. Kugirango wice intare uba ugomba kugaragaza ko uri intwari cyane, izarengera umugore ushaka ko bagushyingira mu bintu bikomeye, ndetse ukaba wanarengera umuryango wo kwa sobukwe.

Mu Rwanda rwo hambere, ibigerereranyije n’ibyo i Burayi bita “viol” , umunyarwandakazi wese, yaba umuhukazi yaba umututsikazi cyangwa umutwakazi, bose bafatwaga ku ngufu. (uzi ko abazungu bavuga violer sa femme: kumusaba kubaka urugo we uwo munsi yumva atabishaka).

Nta nari rimwe umunyarwandakazi yashoboraga kukwemerera ko mugera ku ngingo utabanje gushyiramo akabaraga/agahato. N’iyo yaba yarabyaye akagerageza kwitwara nkaho ari isugi! Ikindi ni uko umusore warongoye yagombaga gikirana mbere yo kumara amavuta.

Tugarutse ku bya Dupaquier uvuga ko Bagosora na Simbikangwa bari batunze abatutsikazi,yaba ashaka kuvuga ko kubakura ku bukobwa bwa mbere byari ubutwari nk’ubw’abamasai, noneho kwiyemeza kubatunga nk’abagore babo bazababyarira abana byo bikaba ubutwari nk’ubw’abaki? (Abatutsi cyangwa abazungu?).

Ikindi yiyibagiza ni uko abantu benshi bazi ko abatutsikazi ari beza (ndavuga ku isura), ndetse hakaba nabagerekaho ko baba bakunda gutanga ubukobwa. Ubwabyo, rero birahagije ko buri musore wese, yaba umuhutu cyangwa umututsi, ashobora kugira amatsiko yo kujya gusogongera kuri uwo mutobe.

Icya nyuma, nkurikije ibyo amateka atwigisha, umuco wo gukazanura (kuryamana n’umukazana:umugore w’umuhungu wawe) wabaga mu batutsi kurusha mu bahutu.

Icyakubwiraga ko habayeho gukazanura, ni uko iyo umugeni yamaraga gutinyuka (yaramiraga kwa Sebukwe), Sebukwe yamugabiraga inka avugako uwo mukazana amwuba,yumva yinjiye akirukankira mu mbere. Ibyakurikiragaho umusaza agiye gufata sieste sijye warubara!

Gervais Condo