FPR YINJIYE MU BURUNDI YIYISE FDLR: IMIHANGO Y’ABAMI BA KERA NI YO FPR YAKORESHEJE MURI RWERU KUGIRA NGO IFATE UBURUNDI.

Twebwe impunzi z’Abanyarwanda ziri muri Repubulika Iharanira Demokarasi ya Kongo (RDC) zibumbiye mu Rugaga Ruharanira Demokarasi no Kubohoza u Rwanda (FDLR), twiyemeje gusohora iyi nyandiko tugira ngo tugaragaze uko twumva ibibazo by’u Burundi muri iki gihe, kuko ibyo bibazo biri gutuma Abenegihugu babwo babura amahoro ndetse bamwe bakaba bahisemo ubuhunzi cyane cyane bahungira mu Rwanda. Twiyemeje kandi kuvuga kuri iki kibazo cy’i Burundi, atari uko ari twe tuboneka mu bambere bafite igisubizo cy’ibyo bibazo by’i Burundi, ahubwo tubitewe n’uko Leta y’u Rwanda (FPR) yasohoye itangazo rivuga ibindi binyoma ko FDLR iri mu Burundi.

Aya magambo tukimara kuyumva, twumvise tutakwihanganira guceceka ngo icyo kinyoma gikwire nk’ibindi binyoma bya FPR yakwije ku isi, igamije kurimbura abaturage ba kano Karere. Nkuko nta kinyoma cya FPR gisiga ubusa, tukimara kumva icyo kinyoma twahise twumva ko Abarundi ari bo batahiwe kandi tunazirikana ko FPR yica amamiliyoni (Nyuma ya miliyoni zirenga icumi (10 M+) imaze guhitana mu Rwanda no muri RDC, ubu ahatahiwe ni mu Burundi.

Twebwe impunzi, nkuko twiyemeje gutanga umusanzu w’amahoro n’ubwumvikane muri aka Karere, dusohoye iyi nyandiko kare kugira ngo tuvuge hakiri kare ibyo FPR igamije mu Burundi, bityo n’Abarundi babone neza iyo bava n’iyo bajya. Nyuma y’uko Abarundi basinya Amasezerano ya Arusha bari bateye intambwe Abanyarwanda bari bananiwe gutera, kuko Abanyarwanda bo bayasinye ariko ntashyirwe mu bikorwa kubera ko yabangamiwe n’ihanurwa ry’indege yarimo Umukuru w’igihugu cy’u Rwanda n’uw’igihugu cy’u Burundi. Ayo masezerano y’Abarundi ni yo yari abagejeje ahantu hashimishije none bakaba bagiye gusubira habi cyane nibatareba neza.

Duhisemo rero kubaburira, atari uko twe tumerewe neza, ahubwo tubitewe n’uko twe impunzi zagowe, tuvugwa noneho mu kibazo cy’i Burundi. Ikindi ni uko tutishimira ko hari abandi baturage bo muri aka Karere bababara nk’uko twe impunzi twababaye mu imyaka igera kuri makumyabiri n’itanu yose (25 ans). Byari byoroshye ko Abarundi bakwicara mu mahoro bakumvikana ku bibazo bafite mu butegetsi bwabo, ariko amahirwe yo kumvikana kwabo akaba agenda aba make kuko FPR yamaze kubyinjiramo, kandi aho byerekeza ntawe utahabona.

Nkuko twakomeje gutangaza kenshi ko FPR igamije kwigarurira aka Karere k’Ibiyaga Bigari, amaherezo biragenda bijya ahagaragara, ari na ko ikinyoma cyayo bose bagenda bakibona. Muri iyi minsi rero biragaragara ko Leta ya FPR ibona ko igihugu cyose kirimo ubwoko bw’Abatutsi  gikwiye kuba icyayo, ikakigarurira muri wa mugambi wa kera w’Abami wo kurimbura abantu bakigarurira ubutaka bwabo. Uwo mugambi, Leta ya FPR ikaba iwufite ku bihugu byose bikikije u Rwanda, aho igenda ihamagarira benshi mu Batutsi batuye muri ibyo bihugu kuza mu Rwanda  nk’impunzi, kugira ngo bategurire hamwe kurimbura ubundi bwoko bwose buturiye aka  Karere, bakabambura ubutaka bwabo bakabugira ibikuyu by’inka zabo. Uyu mugambi ni uwo ku Ngoma  ya Cyami wagarutse ku Ngoma ya FPR.

Ibi byose bikaba bikorwa ba nyiri ukuzarimbuka barebera gusa kandi ibyago bibasatiriye. Niba FPR yatangiye gutangaza ko FDLR yageze mu Burundi, Abarundi batangire basenge iryanyuma, kuko abo Leta ya FPR ivuga, mu by’ukuri ni Ingabo za FPR zinjiye gufata u Burundi. Ibikorwa byo kwica no guteza akaduruvayo bya FPR, twebwe impunzi ziri muri RDC turabimenyereye, aho Ingabo za FPR zigenda zikica Abanyekongo, zikabambura, zikabafata ku ngufu zigamije guharabika FDLR ngo impunzi zikomeze kurimburwa.

Ayo mayeri ya FPR rero twe turayamenyereye. Twibuke ko abagize RDF bavuga ikinyarwanda n’abagize FDLR bakavuga ikinyarwanda. Ariko niba FPR itangiye kuvuga ko abavuga ikinyarwanda bose ari aba FDLR, biriko biraza wa mugani w’Umurundi. Ariko ibiza mu Burundi byo si byiza, Abarundi mube maso!

Nkuko twababwiye ko ikibi gikozwe igihe gitinda kikaba umuco, ndetse amaherezo bamwe bakacyakira nk’ikintu cyiza,ubu Abarundi bashaka ubutegetsi barimo baragana FPR ngo ibafashe kwica Perezida  wabo, imukure ku butegetsi babujyeho. Ibyo babiterwa n’iki?  Abarundi bazi neza uko FPR isanzwe igenzereza Abaperezida   b’i Burundi, ibica ntihagire inkurikizi. Ubwo butwari bazi kuri Kagame ni bwo bwonyine butuma muri ibi bihe Abarundi bakeneye undi mu Perezida  bahungira kwa Kagame bagira bati « Wadukorera nk’uko usanzwe ubigenza ukatwicira n’uriya! » 

Kubera cya kibi kigera nyuma kigafatwa nk’ubutwari n’umuco, ubu Kagame na we ari kuvuga ati “Ni ibintu byanjye muhumure ndamubakiza!” Abarundi rero, kuko bazi neza ibyakorewe  NDADAYE na NTARYAMIRA, uyu munsi ni bwo bari kwerekana ku mugaragaro ko bazi uwabikoze, none bakaba bakeneye ko abatunganyiriza na kariya kabazo; kandi bafite ikizere ko FPR ibifitemo uburambe mu kwica Abaperezida   b’ibihugu. Icyo kiraka cyo gusenya u Burundi FPR igifitemo nyungu ki?

Nkuko twabibabwiye FPR irashaka kwigarurira ibihugu byose birangwamo ubwoko bw’Abatutsi, aho ishaka kubanza kubakusanyiriza  mu Rwanda ibita impunzi, noneho Abatutsi banze guhunga, n’abandi bo mu yandi moko bakagirirwa nk’ibyo FPR yakoze mu Rwanda no muri RDC (kubarimbura). FPR rero ishaka kwigarurira u Burundi nk’uko indagu n’imihango yayo bibyemeza (izo ndagu n’imihango byakorewe mu kiyaga cya Rweru, aho FPR yishe abantu ikabohereza mu mifuka i Burundi kugira ngo bajye gutera umwaku u Burundi nk’uko Abami b’u Rwanda babikoraga kera) .

Abo bapfu rero u Burundi bwemeye kubashyingura ku butaka bwabwo, buba bwemeye gutsindwa n’u Rwanda kuko ari ko indagu za FPR zabiteganyaga. Kagame rero yizeye izo ndagu cyane, ni yo mpamvu yatanze itangazo ku mugaragaro ko ahangayikishijwe n’impunzi z’i Kibeho na ko z’i Burundi ziri kuza ku bwinshi mu Rwanda. ndetse yongeraho ko mu makambi ya RDC nako mu gihugu cy’u Burundi bazi ko hagezemo FDLR, akaba agomba kujya kuyirasa. Abarundi bumva neza ikinyarwanda tuzi ko ubwo bumva icyo dushaka kubabwira.

Nta bandi ba FDLR FPR ivuga, uretse Ingabo zayo zinjiye ku bwinshi mu Burundi zije gutunganya ako kabazo gahari k’ubutegetsi. Abarundi rero bakumbuye kwiyoborerwa na Kagame mwitegure, ariko mumushakire amaraso menshi kuko ari yo amwicaje ku ntebe mu Rwanda.   Ese ko mu Rwanda baririmba ko Kagame agomba gutegeka iteka ryose, aho nategekana u Rwanda n’u Burundi, rya simburana ku butegetsi rizongera kuvugwa mu Burundi?  Abarundi ntibashaka ko umuntu umwe akomeza kwihambira ku butegetsi, ariko bakeneye kwifashisha ubukomeyeho kurusha abandi ngo  abe ari we ubafasha gukuraho Perezida  wabo. Harya ngo ni uko  azi gukuraho Abaperezida   b’u Burundi neza?

Twebwe impunzi nta bushobozi burenze ubu  dufite bwafasha Abarundi, ariko ntitwabura kubaburira tubereka aho berekeza ikirenge kuko inzira berekezamo iri kwigaragaza kandi nta yindi itari iyo kudusanga mu kababaro twashyizwemo na FPR. Uko FPR yatugenje ni ko ishaka kugenza Abarundi, kandi ikabigeraho ikoreshje Abarundi babona Kagame nk’Imana y’Abatutsi bose igomba kurimbura ubundi bwoko ngo Abatutsi babeho bonyine muri aka Karere k’Ibiyaga Bigari.

Ntacyo twakora ngo tubuze FPR gukora ibikorwa bibi mu Burundi itwiyitirira, ahubwo tubitangaje kugira ngo Abarundi bamenye ko abo Leta y’u  Rwanda yita aba FDLR ari abavuga ikinyarwanda bo muri RDF (mu Ngabo z’u Rwanda) yohereje ngo bajye kwifatira igihugu  ba nyira cyo badashaka, kuko icyo bishakira gusa ari ubutegetsi. IGIHUGU KIRUTA UBUTEGETSI, NTABWO UBUTEGETSI BURUTA IGIHUGU. Abarundi rero ntibakwiye gutanga igihugu cyabo kubera manda y’imyaka itanu.

Mugiye kugisenya kubera imyaka itanu, ariko mu myaka itanu ntimuzaba mwongeye kucyubaka. Mwibuke ko FPR  yashenye u Rwanda, ariko imyaka ibaye makumyabiri abantu bacyoherezwa i Burundi bari mu mifuka, n’impunzi zikicwa umusubizo. None ngo ubu u Rwanda ruhangayikishijwe n’impunzi z’Abarundi n’iz’Abanyekongo,  mu gihe rusaba ko izarwo ziraswa. Nubwo abantu baraburirwa  irengero umunsi ku munsi, abandi bakaba buzuye mu magereza, bivugwa ko u Rwanda rwuzuye mo amazu, ari cyo kimenyetso cyo gutera imbere kuri FPR, kikaba n’isura y’aho u Rwanda rugeze rwiyubaka.

Twebwe impunzi tuzi neza ka amazu yo mu Rwanda aruta  abantu b’Abahutu ariko tutibagiwe n’Abatutsi b’ibigarasha kuko Abahutu nibamara kubaka neza bagakomeza, bazerekezwa i Muhengeri (mu mazi); amazu yabo  FPR yamaze kubona abazayaturamo, ari cyo gikorwa irimo gukora ikusanya abantu bavanywe mu bindi bihugu ngo baze bature mu mazu yuzujwe na ba nyagupfa b’Abahutu n’Abatutsi b’ibigarasha.

Ntabwo rero twavuga ko  nyuma y’uko FPR isenye u Rwanda, rwari rwongera kubakwa kuko ibikorerwamo ari isenyanabuhanga ryibasira ubwoko ryihishe mu mazu. Ngiyo inyota abavandimwe b’Abarundi bafite. Ngubwo u Burundi nako u Rwanda bifuza guturamo. Impamvu tuvuze u Rwanda ni uko FPR ishaka komeka u Burundi ku Rwanda, bukaba igikuyu Abantu Nyabantu bagatura mu Rwanda, abandi bose bakajya aho miliyoni zirenga icumi (10 M+) zagiye.

Twiyemeje kugaragaza ibyo byose kugira ngo Abanyarwanda, Abarundi n’abandi Banyamahanga bamenye icyerekezo cya FPR, bityo ibizakurikiraho bizabonerwe igisubizo nyacyo. Iyo FPR ishyize mu majwi FDLR, twebwe impunzi tuba tubona neza ikigiye gukorwa nta kabuza. Kandi nta kindi kitari icyo twavuze haruguru, kuko FPR tuyizi kuva kuwa 01 Ukwakira 1990 kugeza ubu, aho yarimbuye Abatutsi n’Abahutu yiyise interahamwe, ikarimbura benshi mu mpunzi yiyise FAR (Forces Armées Rwandaises), n’ibindi. 

Aha iyo tubivuga tuba tuzi ukuri kwa nyako ku byo FPR ikora. None se ba bantu igihumbi na magana abiri bakwiye RDC n’u Burudi bate? Ba ba FDLR Kagame avuga ko yarangije badafite ubushobozi namba, babugize ari uko igihe cye cyo kwigarurira u Burundi kigeze?

Iyo tuvuga kwigarurira u Burundi hari abibwira ko biteye  Kagame Isoni. mwibuke ko  Ingabo  za FPR nta gihugu zitise icyazo: Babaye Ingabo za Uganda, Baba iza RDC, Baba iz’U Rwanda n’ahandi…Ntabwo rero kwigarurira u Burundi biteye isoni cyangwa ubwoba kuri Kagame, bipfa kugwamo abatari abo arwanira, mu yandi magambo bipfa kudahitanainka n’abatutsi yiyitirira.

Twakomeje kuvuga kenshi ko FPR ikora ibikorwa bibi byinshi yiyitirira Abatutsi, kuko twemeza neza ko abavandimwe bacu b’Abatutsi bataterana ngo bapange gukora ibikorwa byo kurimbura ubundi bwoko bwose bagamije gutura bonyine muri kano Karere. Ariko, ahari bitewe no kutamenya cyangwa kugendera mu kiryoherere k’ikinyoma cya FPR, bashobora kubona ibikorwa bya FPR bibafasha kubaho neza, igihe irimbura ubundi bwoko butari Abatutsi. Ari uko bimeze rero, byaba bigaragara ko ari byiza ku Batutsi nubwo atari byiza cyane, kuko byaba ari ukwishyiraho urubanza n’umuvumo utazashira vuba.  Ibi twakomeje kubivuga kenshi dushaka kubwira abavandimwe bacu b’Abatutsi ngo bitandukanye n’imigambi kirimbuzi ya FPR hakiri kare. Kuko urupfu rutamenyerwa, ntabwo Abahutu n’andi  moko atari Abatutsi bazemera gukomeza gupfa ubuziraherezo.

Twebwe  impunzi, tumaze kubona igikorwa giteye ubwoba cya FPR cyo kuvangura amoko mu buryo mpuzamahanga, aho FPR ishaka gukura buri Mututsi aho ari mu gihugu cye, maze bose bagakusanyirizwa hamwe mu gahugu k’u Rwanda, bagamije kurimbura ubwoko busigaye mu bihugu bikikije u Rwanda ngo bigarurire ubutaka bwabo nk’uko byahoze ku Ngoma ya Cyami mu Rwanda. Ibyo bikaba hakoreshejwe amayeri menshi no kwitwaza FDLR. Ibyo byaduteye ubwoba, ariko binadutera kurushaho kuburira abaturage baturiye aka Karere, kandi tugahera ku bavandimwe bacu b’Abatutsi kugira ngo bashishoze barebe  urwo rwobo FPR na Kagame bashaka kubarohamo bishakira gusa Ubwami. Turasaba rero abavandimwe bacu b’Abatutsi kwamagana, bivuye inyuma, icyo gitekerezo n’ibyo bikorwa bibi bya FPR.

Impamvu tubaburira ni ukubera ibikorwa bibi by’indengakamere bya FPR bimaze imyaka igera kuri 25 byatumye twebwe impunzi tubona neza isura ya FPR n’aho ihuriye n’Ingoma ya Cyami, aho byigaragaza nta banga ko ari Ubwami bwagarutse mu Rwanda, bukaba bugamije gukwira aka Karere, bikozwe na Kagame n’abambari be. Igiteye ubwoba ni uburyo ikusanya Abatutsi bose bo muri aka Karere, kugira ngo irimbure ayandi moko nta Mututsi uguyemo. Bityo abo Batutsi bazature nyuma aho ubundi bwoko bwarimbuwe bwavuye. Ibi bihita bisa neza n’ibyo Abami b’u Rwanda bagiye bakora.

Icyo gikorwa cya FPR cyigisha Abatutsi baturiye kano Karere ko bose ari bamwe, gifite izihe ngaruka ku Batutsi?

  1. FPR iramutse igize amahirwe make ntiyigarurire aka Karere nk’uko ibiteganya, Abatutsi bose FPR iba ibagize Abanyarwanda igatuma bamburwa icyizere mu bihugu byari ibyabo, bityo bakabaho mu rwikekwe; kandi byaratangiye ku Banyekongo, aho abana b’Abatutsi b’Abanyekongo bashiriye ku rugamba FPR yashoje muri RDC, abandi bakaba baheze mu buhungiro mu Rwanda, kubera ipfunwe ry’ibyo bagiye bakorera andi moko bari baturanye muri RDC igihe bizezwaga ko bagiye gufata RDC bagategeka icyo gihugu kinini kiruta u Rwanda inshuro hafi 90.
  2. Ibikorwa bya FPR biramutse bikomeje Abatutsi bose bakaryoherwa bakabijyamo, amaherezo byazabyara ikintu kibi kizitwa « Jenocide yakorewe abatari Abatutsi mu Karere k’Ibiyaga Bigari« . Kandi iyo Jenocide yaratangiye ku bahutu b’Abanyarwanda n’Abanyekongo basa na bo, ariho za Miliyoni MAPPING REPORT ivuga zagendeye, bikozwe na FPR. Iri  kusanyabatutsi rya FPR rero nta kindi rigamje uretse RUKOKOMA igamije kurimbura abatari Abatutsi muri aka Karere k’Ibiyaga Bigari.
  3. Nkuko bigaragara ko FPR iri mu gikorwa « Nkusanyabatutsi   kigamije kurimbura abatari Abatutsi no kwigarurira aka Karere », biramutse bigezweho byaba ari byiza ku Batutsi bikaba ibyago ku batari bo. Ariko ibyo byago ku batari Abatutsi biteye ubwoba nyine ku batibona nk’Abatutsi. Ni yo mpamvu iki gikorwa cya FPR  Abatutsi batagihagurukiye ngo bakirwanye, ahubwo bagakomeza kukijyamo bakishimiye berekana ko Abatutsi bo mu Rwanda ari bamwe mu buryo butaziguye n’abo mu bihugu birukikije, iyo sano itaziguye igiye gutuma n’abandi batari Abatutsi bagirana isano itaziguye hatitawe ku moko n’imico, ahubwo isano ibe gusa icyo Abatutsi bagendereye cyo kurimbura bose. Ibi ntabwo tubivuga duhanura kuko ibyambere byarabaye miliyoni esheshatu (6.000.000) z’Abanyekongo zibigwamo.

Ikizatuma ibi biba vuba ni ikusanya rya vuba vuba rikorerwa Abatutsi rikozwe na FPR. Ikindi ni agaciro gake gahabwa abatari Abatutsi muri aka Karere, aho bigaragara ko bose bagomba kurimbuka kugira ngo Umututsi abeho mu mudendezo uzira ubundi bwoko. Ako gaciro gake ni ko kazatera andi moko guhaguruka bakirwanaho kuko nta kizere cyo gutabarwa cyangwa kuvugirwa bategereje.  Mapping Repport agaciro yahawe karagaragaye.Nguwo umuriro FPR yacanye ikaba ikomeje kuwongeramo inkwi. Ndetse bamwe mu bavandimwe bacu b’Abatutsi bakikurikirira ubwo bushyuhe, bumwe bujyana Akarere mu icuraburindi riruta iryo FPR imaze kutwicazamo muri aka Karere nyine.

Uru rwango rw’Abatusi n’abatari bo ni rwo FPR izaniye abatuye muri aka Karere k’Ibiyaga Bigari. Ngibyo ibikubiye mu mugambi wa FPR, bikaba byihishe mu itangazo Leta y’u Rwanda iheruka gusohora ku gihugu cy’u Burundi, ari ryo ntangiriro yo gushyira uwo mugambi kirimbuzi mu bikorwa.

Twebwe impunzi ntitwashishikariza abatari Abatutsi muri aka Karere kwirwanaho, ahubwo twasaba abavandimwe bacu b’Abatutsi kwamagana ku mugaragaro imigambi mibisha ya FPR kuko igamije koreka aka Karere mu icuraburindi.

UBUMWE BUFATA ABANTU KIMWE NI WO MUTI W’AKARERE

Bikorewe i Walikale kuwa 04 Kamena 2015

(Sé)

BYIRINGIRO Victor

Jenerali Majoro

Perezida  w’agateganyo wa FDLR

fichier pdf FPR YINJIYE MU BURUNDI YIYISE FDLR – IMIHANGO Y’ABAMI